با «شِش کلاه تفکر»، خلاقیت خود را افزایش دهید

به گفته محققان، یکــی از مهــارت‌هــای اساســی در حــل مشــکلات و مســائل پیــش آمــده بــرای پرسـتاران، موضوع خلاقیـت است. درواقع ارزیابـی بیمـاران، مراقبـت و استفاده از راه‌هــای جدیــد نگهــداری و محافظــت از بیمــاران و صدمــه‌دیـدگان و اتخـاذ تصمیمـات صحیـح در محیـط های بیمارسـتانی نیازمنـد به‌کارگیـری عنصـر خلاقیـت است. در جوامـع امـروزی تـلاش می‌شـود تمـام افـراد به خودشـکوفایی رسـیده و توانایـی‌هـای بالقـوه خـود را شکوفا کنند. انجام تغییــرات بــه شــیوه خلاقیــت و نــوآوری بــرای رشــد جوامــع، امری ضــروری است. بنابر تعریف صاحب‌نظران، خلاقیــت بــه معنــای توانایــی ترکیــب ایــده‌هــا در یــک روش منحصــر بــه فــرد یــا ایجـاد پیوسـتگی بیـن ایـده‌هـا است.

در یک پژوهش که با همین موضوعیت انجام شده است، پژوهشگرانی از دانشکده علوم پزشکی واحد علی آباد کتول دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به بررسی یک روش جالب به نام «فن شش کلاه تفکر» برای حل مشکل و تاثیر آن بر خلاقیت و رفتار مراقبتی پرستاران پرداخته‌اند.

در فـن «شـش کلاه تفکـر»، می‌توان بـه بررسـی مسـائل از جنبـه‌هـا و ابعـاد مختلـف پرداخت؛ امری که موجــب افزایــش گرایــش بــه تفکــر انتقــادی یعنــی تعلیـق در قضـاوت و بررسـی تمـام جوانـب مشـکل یـا موضـوع و سـپس تصمیـم‌گیـری در خصـوص بـاور بـه آن یـا انجـام آن مــی‌شود.

در پژوهش مورد اشاره، ۴۰ نفر از پرستاران بخش اورژانس تحت آموزش در زمینه خلاقیت و رفتارمراقبتی به روش «شش‌ کلاه تفکر» قرار گرفتند و سپس وضعیت خلاقیت و رفتار مراقبتی در آنان با استفاده از پرسشنامه‌های علمی خاص ارزیابی شد.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که استفاده از روش «شش‌کلاه تفکر»، تاثیر قابل توجهی بر خلاقیت و رفتار مراقبتی پرستاران دارد. لذا بر این اساس می‌توان گفت قراردادن آمـوزش روش‌های حل‌مساله در برنامـه‌هـای مداخلاتی مراقبت از بیماران و آموزش به پرستاران می‌تواند مهارت‌های خلاقانه پرستاران و سطح عملکردی آنان را افزایش دهد.

در این رابطه، سودابه آلوستانی و همکارانش به عنوان مجریان این تحقیق می‌گویند: «فـن شـش کلاه تفکـر بـه پرسـتاران اجـازه مـی‌دهـد از تفکـر پیرامـون تنها یـک بعـد خاصـی از یـک مسـاله یـا موضـوع خـودداری کننـد و بـه ابعـاد دیگـر نیـز توجـه داشـته باشـند».

آن‌ها می‌افزایند: «در واقـع، ایـن روش، جنبـه‌هـا و ابعـاد اصلـی تفکـر را پوشـش مـی‌دهـد و نقشـه‌هـای تفکـر و اندیشـه‌ورزی را بـه وجـود می‌آورد».

در این تحقیق بــا توجــه بــه اهمیــت روش فوق جهـت بهبود توانایی‌های حـل مســاله و تاثیــر قابــل توجــه آن در خلاقیـت و رفتارهای مراقبتی پرسـتاران پیشـــنهاد شده است تدابیـــر لازم جهــت اســتفاده از آن در بــازه زمانــی بلنــدمــدت و در بخــش‌هــا و بیمارســتان‌هــای مختلف اتخــاذ شود.

آلوستانی و همکارانش اشاره کرده‌اند، «ارزیابــی پیگیرانــه بلندمــدت مــی‌تواننــد در درک آثــار طولانــی مــدت ایـن روش بـر روی پرسـتاران کمـک کننـد».

این نتایج علمی پژوهشی که برنامـه آمـوزش در زمینـه خلاقیـت و رفتـار مراقبتی بــه روش «شــش کلاه تفکــر» را بــه عنــوان یــک روش ســاده، ارزان و فاقـد عـوارض جانبـی برای پرسـتاران توصیه می‌کنند، در نشریه «آموزش پرستاری» منتشر شده‌اند. این نشریه متعلق به انجمن علمی پرستاری ایران است.